Jovinianus

1. Jovinianus Imperator

Jovinianus imperator regnavit.

Semel in stratu jacens, exaltatum est cor ejus. "Estne aliquis alius deus quam ego?" His cogitatis, somnum cepit. 

Mane milites vocavit. "Ad venandum pergere volo."

Dum imperator equitasset, calor intolerabilis eum invasit. In aqua frigida balneari volens, militibus dixit, "Hic remaneatis." 

Solus ad aquam festinanter equitabat, vestimenta deposuit, et aquam intravit.  

Dum ibi remansit, venit homo, ei per omnia similis in vultu et gestu. Induit se vestimentis ejus et ad milites equitavit. Ab omnibus sicut persona imperatoris receptus est, et ad palatium cum militibus perrexit. 

Jovinianus, de aqua exiens, vestes nec equum invenit. Admirabatur et tristatus est!

2. Jovinianus, Pessimus Ribaldus

Jovinianus nudus erat et neminem vidit. "Quid faciam? Ego miserabiliter sum ministratus." Tandem dicebat, "Hic prope manet miles quem ad militiam promovi. Ad eum pergam, et vestes et equum acquiram."

Totaliter nudus ad castrum militis perrexit et ad januam pulsavit. "Januam aperite!" 

Cum janitor eum vidisset, obstupuit. "Qualis es tu?" 

Imperator respondit, "Jovinianus sum imperator! Vestes et equum perdidi."

Janitor ait, "Mentiris, pessime ribalde! Jam ante adventum tuum dominus imperator Jovinianus ad palatium suum cum militibus suis transivit. Sed quia imperatorem te nominasti, domino meo nuntiabo." 

Janitor intravit et domino suo verba ejus retulit. Ille hoc audiens praecepit ut introduceretur.

3. Jovinianus et Miles

Miles notitiam ejus non habebat et ait, "Qualis es? Quod est nomen tuum?" 

Respondit, "Ego sum imperator Jovinianus." 

Ait ille, "Ribalde pessime! Qua audacia audes teipsum imperatorem nominare! Impune non transibis." Fecit eum egregie verberari et expelli.

Jovinianus flagellatus et expulsus flevit amare, cogitans apud se, "Prope est dux consilarius meus; ad eum pergam et necessitatem ei ostendam." 

Ad januam ducis venit et pulsavit. Janitor januam aperuit et admirabatur. "Carissime, qualis es tu, et quare sic totaliter nudus venisti?" 

Et ille, "Ego sum imperator; casu equum et vestimenta perdidi, et ideo ad ducem veni ut mihi in hac necessitate succurrat."

4. Jovinianus et Dux

Cum introductus fuisset, dux notitiam ejus non habens ait, "Qualis es tu?" 

Et ille, "Imperator sum ego, et te ad divitias et honores promovi!"

Respondit dux, "Insane miser! Quia talem honorem tibi appropriasti, impune non transibis." Confecit eum in carcerem includi et pane et aqua sustentari. Deinde ex carcere extraxit et egregie verberari.

Gemens et suspiria emittens, Jovinianus ait. "Heu mihi, quid faciam? Melius est mihi ad palatium meum pergere. Mei de palatio meo notitiam habebunt. Saltem si non, uxor mea notitiam meam habebit per certa signa." 

Solus ad palatium accessit et ad januam pulsavit; audita pulsatione janitor januam aperuit. 

5. Jovinianus et Palatii Janitor

Dixit janitor, "Qualis es tu?" 

Et ille, "Imperator sum! Miror de te quia non novisti me!" 

Janitor ait, "Mentiris! Ego cum domino imperatore diu steti." 

Et ille, "Ego sum ille! Si dictis non credis, rogo te, dei amore, ut ad imperatricem accedas, et per ista signa, quae nullus nisi nos duo novit sub caelo, mihi vestes imperiales mittet; casu perdidi omnia."

Ait janitor, "Non dubito quin insanus sis, quia dominus meus imperator in mensa sedet et juxta eum imperatrix. Verumtamen ex quo dicis te imperatorem esse, imperatrici intimabo. Certus sum quod graviter punieris!"

Janitor ad imperatricem perrexit et omnia intimavit.

6. Dominus et Domina

Imperatrix domino suo ait, "Domine mi, audite mirabilia! Signa privata inter nos acta unus ribaldus in porta mihi per janitorem recitat, dicens se imperatorem esse."

Imperator praecepit janitori ut ille introduceretur.

Qui cum nudus introductus fuisset, canis, qui antea multum eum dilexerat, ad guttur suum saltabat ut eum occideret, sed per familiam impeditus est.

Ait imperator, "Dic mihi, qualis es tu et ob quam causam venisti?" 

At ille, "Imperator sum et dominus istius loci." 

Ait imperator omnibus in aula, "Dicite mihi: quis nostrum imperator est?" 

Aiunt illi, "Domine, istum ribaldum numquam vidimus! Puniatur ut omnes exemplum de tali praesumptione capiant."

7. Imperatoris Judicium

Imperator ad imperatricem ait, "Domina, dic mihi: nosti tu istum hominem qui se dicit imperatorem et dominum tuum esse?"

At illa, "Bone domine, cur talia a me quaeris? Nonne plus quam viginti sex annis in societate tua steti et prolem per te genui? Sed unum est quod miror: quomodo iste ribaldus pervenit ad secreta inter nos perpetrata." 

Imperator ille dixit illi, "Quare ausus fuisti teipsum imperatorem nominare, damus pro judicio ut ad caudam equi tractus sis! Et si iterum ausus sis hoc dicere, te condemnabo morte turpissima." Vocavit satellites et ait, "Istum ad caudam equi trahite, sed nolite eum occidere."

8. Jovinianus Desperatus

Post haec desperatus dicebat, "Pereat dies in qua natus sum! Amici a me recesserunt, et uxor me non novit. Sed hic prope manet confessor meus; forte notitiam meam habebit."

Ad fenestram heremitae pulsavit.

Ille ait, "Quis ibi est?"

"Ego sum imperator Jovinianus! Fenestram aperias ut loquar tecum." 

Cum vocem audisset, fenestram aperuit, sed hominem videns fenestram clausit. "Discede a me, maledicte! Tu non es imperator sed diabolus in forma hominis."

Ille ad terram prae dolore cecidit, dicens, "Heu mihi, quid faciam ego!" Et his dictis recordatus fuit quod in stratu exaltatum fuit cor ejus dicens, "Estne deus alter praeter me?"

9. Jovinianus et Heremita

Statim ad fenestram heremitae pulsabat. "Amore illius qui pependit in cruce, confessionem meam audite." Et de tota vita cum lacrimis confessus est, et praecipue quomodo contra deum se erexit.

Facta confessione, heremita fenestram aperuit et notitiam ejus habebat. "Benedictus altissimus! Vestes hic habeo; induas te et ad palatium perge, et ut spero notitiam tuam habebunt."

Imperator induit se et ad palatium perrexit.

Janitor eum satis honorifice recepit. 

At ille, "Numquid notitiam meam habes?" 

Janitor ait, "Etiam, domine peroptime, sed admiror quod per totum diem hic steti et te exire non vidi." 

Ille aulam intravit, et omnes eum videntes capita inclinabant. 

10. Finis

Cum aulam intrasset, alius imperator juxta eum stare fecit, et omnibus ait, "Dicite, quis nostrum est imperator?"

Imperatrix primo respondit, "Domine mi, testis est mihi deus in caelis: quis vestrum est dominus meus penitus ignoro." Et sic omnes dixerunt. 

At ille, "Carissimi, iste homo est imperator vester. Contra deum se erexit, propter quod peccatum deus eum flagellavit. Ego sum angelus ejus, custos animae suae, qui imperium custodivi quamdiu fuit in paenitentia. Jam ejus paenitentia completa est. Ammodo ei sitis obedientes!" Et statim ab oculis eorum disparuit. 

Imperator vero deo gratias reddidit et toto tempore vitae suae in bona pace vixit.

---

Inspired by: Gesta Romanorum.
Notes: This story is number 59 in Oesterley, with an English translation in Swan. I have shortened the story; you can find the full Latin text here: Gesta 59: Jovinianus.

(angel)